विघटनले वास्तवमा जनजीवन सामान्य

•  दयाराम श्रेष्ठ, लुभू

संविधान सभाको विघटनबाट आम नेपाली नागरिक बास्तवमा खुशी नै छन् । तर संविधान नबनेकोमा असन्तोष भने पक्कै भएको छ । यदि संविधान बनेको भए जस्तो सुकै अप्ठ्यारो परिस्थिति श्रृजना भएको भए पनि सम्हाल्न सकिने अवस्था हुन्थ्यो ।

संविधान सभाको विघटनवाट तत्कालै राजनीतिक रुपमा भन्दा पनि नेपाली जनताको जनजीवनमा सकारात्मक असर परेको देखिन्छ । लगातार रुपमा विभिन्न राजनीतिक, जातीय, क्षेत्रीय रुपमा जनताको हितको लागि भनिएका तर वास्तविक रुपमा जनबिरोधी हुने गरेका बन्द, हड्ताल र चक्काजाम जस्ता कार्यक्रमबाट आजित भएको अवस्थावाट अस्थायी रुपमा भएपनि विघटन पश्चात सो कार्य नभएर जनताले चैनको शास फेर्न पाइरहेका छन । जनजीवन सामान्य भएको छ । त्यस्तै राजनीतिक रुपमा जनता सँग निश्चित समय भित्र पुरा गर्छु भनेर प्रतिबद्धता गरेर जिम्मा लिएमा सो पुरा गर्छ भनेर आम जनताले विश्वास गरेका थिए । तर यो आत्मविश्वासमा तुषारापात गरेर झन सामूहिक रुपमा एका तर्फ निर्वाचित जनप्रतिनिधिलाई अनिर्णयको बन्दी बनाएर विभिन्न धारबाट श्रृजित अनि मूल धारका उच्च पदस्थ शक्ति हातमा लिएका केही राष्टिय तथा अन्तराष्टिय स्तरका नेताहरुको समूहले पनि अर्को तर्फ सो शक्तिको दुरुपयोग गरि सपना तहश गर्ने सबै पक्षको अवसानवाट मनोबैज्ञानिक रुपमा जनता खुशी छन् यद्यपि संविधान नबनेकोमा चिन्ता भएको भएपनि ती सबै प्रकारका शक्तिहरुको सामूहिक अवसानवाट खुशीको रेखा सर्वसाधारणको अनुहारमा बास्तविक रुपमा देखिएको छ ।

यदि संविधान बनेको भए पनि त कि त जनाजतिको कारणले, कि त क्षेत्रीयताको कारणले, कि त संघियताको विरोधिको कारणले कि त ब्राम्हण क्षेत्री, दशनामीलगायतको कारणले अशान्ति भई सामान्य जनजीवनमा असर पर्ने लक्षण नै देखिएको हो । यसमा एनेकपा (माओवादी), नेपाली काँग्रेश र नेकपा(एमाले)मा बिचारधारात्मक रुपमा देखिएको दुइ खेमा अनि मधेश केन्द्रीत दलहरुमा झन धेरै खेमा भएको विचारवाट नै स्पष्ट भइसकेको थियो । तर जनता भने संविधान घोषणा भएको भए यी झमेला भोग्न तयार भने नभएको होइन यदि सो भएको खण्डमा पनि मूल उद्देश्यको रुपमा रहेको संविधान बनेको कारणले अन्य शक्तिहरुले पनि काबुमा ल्याउन सक्ने परिस्थिति श्रृजना हुने थियो । तर यस्तो भइदिएन जसले गर्दा यी माथि भनिएका शक्तिशाली नेताहरु र दलहरुको कारणले गर्दा कसैले नसोचेको भिन्दै परिस्थिति श्रृजना भयो ।

समयले कोल्टो फेरिदैछ यस्तो परिस्थितिमा छ भन्दैमा कसैलाई समयले पर्खनेवाला छैन । आफ्नो जानकारीमा छैन भन्दैमा आफुले गरेका काम कारवाही बिशेष गरेर सामाजिक कार्य वा अन्य कुनै सार्वजनिक कार्यहरुको विश्लेषण सकारात्मक हो वा नकारात्मक हो भन्न वास्तवमा नै कठिन हुन्छ । त्यसैले राजनीतिक पार्टिहरुले गएको जनआन्दोलन यता गरेका सवै प्रकारका कार्यहरुको मूल्यांकन सवै पक्षवाट राष्ट्रिय अन्तराष्ट्रिय रुपमा गरिएको हुन्छ जुन सवैले सवैको जानकारी भएको हुंदैन । विशेष रुपमा भन्नुपर्दा हालै संविधान सभाको म्याद सकिन लाग्दा गरेका जतिपनि क्रियाकलापहरु राजनीतिक नेता, पार्टि र अन्य राष्ट्रिय व्यक्तित्वहरुले गरेका छन् त्यसको बारेमा सुक्ष्म, गहन र संवेदनशील रुपमा संवेदनशील निकायहरु लगायत अन्य नेपालको हित अहित चाहने सबै प्रकारका पक्षहरुले तीब्रताका साथ गरि राखेको छ । विद्यमान शक्ति सन्तुलन भत्कने अवस्था वा भत्किसकेको अवस्था र कुनै अग्रगामी शक्तिको उदय नभइ सकेको अवस्थामा सो स्थान प्राप्त गर्नलाई विविध क्रियाकलापहरु प्रत्यक्ष रुपमा सुस्त अप्रत्यक्ष रुपमा तीब्र रुपमा भइरहेको केही सीमित व्यक्ति वा समूहहरुलाई मात्र जानकारीमा छ । यस्तो अवस्थामा विद्यमान पूवृ शक्ति पुरानो बोटल फेर्ने र नयाँ बोटल बनाउनेहरु जो ज्यादै लोकप्रिय बन्न पुगेकाहरुले सचेत हुनु जरुरी छ कि तुरुन्त शक्ति सन्तुलन गर्न सकेन भने पर्खेर वस्नेवाला कोही छैन हो नयाँ शक्ति उदय हुन केही समय अवश्य लाग्छ तर कुनै अप्रत्याशीत विश्वका महाशक्तिहरुमध्ये कुनैको एक वा सामूहिक एवं अप्रत्यक्ष प्रयासवाट आकस्मिक शक्ति उदय हुन गएमा त्यो जस्तो देश र जनताको लागि दुर्भाग्य अरु कुनै हुन सक्तैन । जसले गर्दा नेपाली जनताले युगौं देखि अनुभव गर्न नपरेको दाशतालाइ नमज्जाले स्वीकार्न वाद्य गराउने सयन्त्रको तानाबाना बुनेको हुन्छ ।

यसकारण एकमात्र विकल्पको रुपमा देखिएको सूत्र भनेको नयाँ निर्वाचनको घोषणा गरेर जनप्रतिनिधि मार्फत संविधान बनाउने बाँकि कार्य पुरा गर्न र सत्ता सञ्चालन गर्नु अत्यन्त जरुरी भएको छ । त्यसैले धेरै नै पातलिएर तरल मात्र नभइ झोल नै भएको राजनीतिक अवस्था भएको यस समयमा सुझबुझ देखाउने शुभ अवसर पनि आएको छ । ढिला नगरिकन तुरुन्तै सर्वदलिय सर्वपक्षिय कार्यपालिकाको रुपमा देश सञ्चालन समिति गठन गरेर कस्ले नेतृत्व गर्ने भनि कुनै प्रकारको विवाद नगरिकन व्यक्ति, जाति, समूह, पार्टि र विचारको स्वार्थ नभनिकन नेपालको अस्तित्व रक्षा गर्न, नेपाली जनताको शान्ति सुव्यवस्था रक्षा गर्न र एकमात्र नेपाल राष्ट्रको स्वार्थको खातिर काम गर्न म व्यक्तिको भित्रै ह्ृदय देखि नै आव्ह्वान गर्दछु । लाग्छ यो आम नेपाली जनताको पनि आव्ह्वान हो ।